ไวรัส VS แบคทีเรีย สองผู้ร้ายต่างขั้วในโลกจิ๋ว

ในโลกที่เรามองไม่เห็นด้วยตาเปล่า มีสิ่งมีชีวิตจิ๋วสองชนิดที่คอยสร้างความปั่นป่วนให้กับเราอยู่เสมอ นั่นคือ "ไวรัส" และ "แบคทีเรีย" พวกมันมีบทบาทสำคัญทั้งในแง่ดีและแง่ร้ายต่อโลกของเรา แม้ว่าทั้งคู่จะเป็นจุลินทรีย์ที่ทำให้เกิดโรค แต่พวกมันมีความแตกต่างกันอย่างมาก ทั้งในด้านโครงสร้าง วิธีการแพร่พันธุ์ และวิธีการรักษา ลองมาเจาะลึกโลกของพวกมันแบบสนุกๆ กันเลย!

ไวรัส จอมบงการผู้ไร้ชีวิต 

ไวรัสมีขนาดเล็กกว่าแบคทีเรียมาก ราวกับจุดเล็กๆ เมื่อเทียบกับลูกบาสเก็ตบอล พวกมันมีโครงสร้างที่เรียบง่าย ประกอบด้วยสารพันธุกรรม (DNA หรือ RNA) ที่ถูกห่อหุ้มด้วยเปลือกโปรตีน ไวรัส "เกือบ" จะไม่ถือว่าเป็นสิ่งมีชีวิต เพราะพวกมันไม่สามารถอยู่รอดและแพร่พันธุ์ได้ด้วยตัวเอง ต้องบุกรุกเข้าไปในเซลล์ของสิ่งมีชีวิตอื่น (เช่น เซลล์มนุษย์) เพื่อใช้กลไกของเซลล์นั้นในการจำลองตัวเอง เหมือนกับการใช้โรงงานของคนอื่นผลิตสินค้าให้ตัวเอง เมื่อไวรัสเข้าไปในเซลล์ มันจะบังคับให้เซลล์สร้างไวรัสตัวใหม่จำนวนมาก จนในที่สุดเซลล์ก็จะตายและปล่อยไวรัสเหล่านั้นออกไปแพร่กระจายไปยังเซลล์อื่นๆ ต่อไป

โรคที่เกิดจากไวรัส เช่น ไข้หวัด ไข้หวัดใหญ่ หัด อีสุกอีใส เอดส์ โควิด-19 แม้กระทั่งโนโรไวรัส การรักษาโรคไวรัสทำได้ยาก เพราะยาปฏิชีวนะ (ยาฆ่าเชื้อแบคทีเรีย) ไม่ได้ผลกับไวรัส ส่วนใหญ่จึงเป็นการรักษาตามอาการ เช่น การพักผ่อน ดื่มน้ำมากๆ และใช้ยาบรรเทาอาการ เช่น ยาลดไข้ ยาแก้ปวด หรือยาต้านไวรัสในบางกรณี และที่สำคัญคือการป้องกันด้วยวัคซีนสำหรับโรคที่สามารถผลิตวัคซีนได้

แบคทีเรีย นักล่าผู้มีชีวิต

แบคทีเรียเป็นสิ่งมีชีวิตเซลล์เดียวที่มีโครงสร้างซับซ้อนกว่าไวรัส พวกมันมีผนังเซลล์และสามารถดำรงชีวิตอยู่ได้ด้วยตัวเอง สามารถพบได้ในทุกสภาพแวดล้อม ทั้งในดิน น้ำ อากาศ และแม้แต่ในร่างกายของเรา แบคทีเรียบางชนิดมีประโยชน์ต่อร่างกาย เช่น ช่วยในการย่อยอาหาร แต่แบคทีเรียบางชนิดก็เป็นอันตรายและทำให้เกิดโรคได้ โดยการปล่อยสารพิษหรือบุกรุกทำลายเซลล์

โรคที่เกิดจากแบคทีเรีย เช่น วัณโรค บาดทะยัก อาหารเป็นพิษ และโรคผิวหนังบางชนิด การรักษาโรคแบคทีเรียส่วนใหญ่ใช้ยาปฏิชีวนะ ซึ่งจะเข้าไปทำลายโครงสร้างหรือกระบวนการสำคัญของแบคทีเรีย ทำให้แบคทีเรียตายหรือหยุดการเจริญเติบโต แต่การใช้ยาปฏิชีวนะมากเกินไปอาจทำให้เกิดปัญหาเชื้อแบคทีเรียดื้อยา ทำให้การรักษายากขึ้นในอนาคต

ในอีกมุมหนึ่ง มันอาจไม่ใช่ผู้ร้ายเสมอไป 

แบคทีเรียบางชนิดมีบทบาทเป็นฮีโร่ เช่น การช่วยย่อยอาหารในลำไส้ของเรา หรือการผลิตยาปฏิชีวนะเพื่อรักษาโรค มีไวรัสบางชนิดที่เรียกว่า "แบคเทอริโอเฟจ" หรือ "เฟจ" ที่สามารถโจมตีแบคทีเรียและช่วยป้องกันโรคในมนุษย์ นอกจากนี้ แบคทีเรียบางชนิดยังถูกนำมาใช้ในการผลิตชีวภัณฑ์ เช่น การสร้างอินซูลินสำหรับผู้ป่วยเบาหวาน สิ่งที่น่าสนใจคือการต่อสู้ระหว่างไวรัสและแบคทีเรียในธรรมชาติ บ่อยครั้งที่แบคทีเรียพยายามป้องกันตัวเองจากการโจมตีของไวรัสด้วยการพัฒนาระบบป้องกันที่เรียกว่า CRISPR ซึ่งต่อมาได้ถูกนักวิทยาศาสตร์นำมาใช้ในการแก้ไขพันธุกรรมมนุษย์ เทคโนโลยีนี้กลายเป็นหนึ่งในนวัตกรรมที่เปลี่ยนโลกไปตลอดกาล