สุดฮอต จริง ๆ แล้วเมืองไทยร้อนที่สุดวันไหนเดือนไหน

ถ้าพูดถึงประเทศไทย ภาพจำของใครหลายคนคงหนีไม่พ้นความร้อนที่แทบจะอบอ้าวอยู่ตลอดปี โดยเฉพาะในฤดูร้อนที่อุณหภูมิทะลุหลักสี่สิบองศาได้อย่างไม่ยากเย็น แต่หากมองลึกลงไป คำถามที่น่าสนใจกว่านั้นคือ จริง ๆ แล้ว "วันไหน เดือนใด" ของแต่ละปีที่เมืองไทยเผชิญกับความร้อนที่สุด? และจังหวัดไหนกันแน่ที่ครองแชมป์ความร้อนในรอบ 10 ปีที่ผ่านมา?

การรวบรวมข้อมูลย้อนหลังจากกรมอุตุนิยมวิทยาพบว่า ตลอดระยะเวลา 10 ปีที่ผ่านมา เดือนที่ร้อนที่สุดของไทยแทบจะตรงกันอย่างไม่น่าเชื่อ นั่นคือเดือนเมษายน โดยเฉพาะช่วงปลายเดือน ซึ่งเป็นช่วงเวลาที่ดวงอาทิตย์ตั้งฉากกับประเทศไทยพอดี ทำให้หลายพื้นที่ต้องเผชิญกับอุณหภูมิสูงสุดของปี

ปี	วันและเดือนที่ร้อนที่สุด	อุณหภูมิสูงสุดที่บันทึกได้ (°C)	จังหวัด
2015	28 เมษายน	44.6	อุตรดิตถ์
2016	28 เมษายน	44.6	แม่ฮ่องสอน
2017	20 เมษายน	43.5	ตาก
2018	21 เมษายน	42.8	สุโขทัย
2019	20 เมษายน	44.6	แม่ฮ่องสอน
2020	20 เมษายน	43.3	อุตรดิตถ์
2021	24 เมษายน	43.5	ตาก
2022	2 พฤษภาคม	42.4	ตาก
2023	6 พฤษภาคม	44.6	แม่ฮ่องสอน
2024	26 เมษายน	44.5	อุตรดิตถ์

จากข้อมูลย้อนหลังนี้ทำให้เห็นชัดเจนว่า วันที่ร้อนที่สุดในประเทศไทยมักเกิดขึ้นในช่วง 20-28 เมษายน ของทุกปี และเดือนที่ร้อนที่สุดอย่างแท้จริง คือ เดือนเมษายน โดยแทบไม่มีข้อยกเว้น หากพิจารณาจังหวัดที่ร้อนที่สุดตลอดช่วงเวลา 10 ปีที่ผ่านมา จะพบว่า แม่ฮ่องสอน เป็นจังหวัดที่ทำสถิติอุณหภูมิสูงสุดบ่อยที่สุด รองลงมาคือ อุตรดิตถ์ และ ตาก ขณะที่ สุโขทัย และ กำแพงเพชร ก็มีแนวโน้มอุณหภูมิพุ่งสูงเกือบเทียบเท่า และไม่ควรมองข้ามเช่นกัน ทั้งนี้ลักษณะภูมิประเทศของจังหวัดเหล่านี้มีจุดร่วมกันที่น่าสนใจ นั่นคือการเป็นพื้นที่แอ่งกระทะ มีภูเขาล้อมรอบ ทำให้ความร้อนสะสมอยู่ในพื้นที่ได้นานกว่าปกติ

นอกจากนั้นจากข้อมูลย้อนหลัง 10 ปี พบว่าอุณหภูมิเฉลี่ยทั้งประเทศของไทยอยู่ที่ราว 28.0-28.7 องศาเซลเซียส โดยเฉพาะในเดือนเมษายน อุณหภูมิเฉลี่ยพุ่งสูงขึ้นไปถึง 31-31.6 องศาเซลเซียสแทบทุกปี ยืนยันแนวโน้มที่ว่า "เมษายน" เป็นเดือนที่ร้อนที่สุดอย่างไม่ต้องสงสัย และแนวโน้มของปี 2024 ยังทำสถิติสูงสุดใหม่อย่างต่อเนื่อง

ปี	อุณหภูมิเฉลี่ยทั้งปี (°C)	อุณหภูมิเฉลี่ยเดือนเมษายน (°C)
2015	28.1°C	31.0°C
2016	28.6°C	31.5°C
2017	28.0°C	30.7°C
2018	28.2°C	30.8°C
2019	28.5°C	31.3°C
2020	28.1°C	30.9°C
2021	27.9°C	30.6°C
2022	28.3°C	31.0°C
2023	28.5°C	31.4°C
2024	28.7°C (เบื้องต้น)	31.6°C (เบื้องต้น)

ข้อมูลอิงจากรายงานสรุปของ กรมอุตุนิยมวิทยา

หมายเหตุ:

• ปี 2016 และ 2024 เป็นปีที่ประเทศไทยมีอุณหภูมิเฉลี่ยสูงสุดในรอบ 10 ปี

• เดือนเมษายนของทุกปีเฉลี่ยอุณหภูมิพุ่งสูงกว่าช่วงอื่นประมาณ 2.5-3°C

• ปี 2024 มีแนวโน้มทำลายสถิติความร้อนสูงสุดในหลายพื้นที่ (ข้อมูลเบื้องต้น)

เหตุผลหลักที่ทำให้ประเทศไทยร้อนที่สุดในช่วงเมษายนไม่ใช่เรื่องบังเอิญ แต่เป็นเพราะการที่ดวงอาทิตย์เคลื่อนที่ตั้งฉากกับประเทศ ประกอบกับการที่ลมตะวันตกเฉียงใต้ยังไม่เข้ามาช่วยนำความชื้นหรือฝนมาเบรกความร้อนเอาไว้ และเมื่อบวกกับภาวะโลกร้อนที่ทำให้อุณหภูมิโลกเฉลี่ยสูงขึ้นอย่างต่อเนื่อง ก็ยิ่งส่งผลให้เดือนเมษายนของไทยทุกวันนี้ไม่เพียงแต่ร้อนเท่าเดิม แต่มีแนวโน้มร้อนขึ้นเรื่อย ๆ ข้อมูลจากรายงานคณะกรรมาธิการระหว่างรัฐบาลว่าด้วยการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ (IPCC) ยังระบุเพิ่มเติมว่า หากไม่มีการลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกอย่างจริงจัง ภายในปี 2050 อุณหภูมิเฉลี่ยของหลายพื้นที่ในประเทศไทยอาจแตะระดับที่สูงกว่า 45 องศาเซลเซียสได้เป็นเรื่องปกติ โดยเฉพาะในพื้นที่ภาคเหนือและภาคตะวันตกเฉียงเหนือ เช่น แม่ฮ่องสอน ตาก และอุตรดิตถ์ ที่มีแนวโน้มว่าจะเผชิญกับความรุนแรงของอากาศร้อนมากที่สุด

นอกจากเรื่องของอุณหภูมิที่พุ่งสูงแล้ว ความร้อนที่ยาวนานต่อเนื่องยังส่งผลกระทบในวงกว้าง ทั้งต่อสุขภาพ การเกษตร พลังงาน และเศรษฐกิจโดยรวมของประเทศ ซึ่งทำให้การเข้าใจสภาพอากาศ การวางแผนรับมือ และการออกแบบนโยบายที่สอดคล้องกับความเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศกลายเป็นเรื่องสำคัญอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้

เมื่อมองย้อนกลับไปในช่วง 10 ปีที่ผ่านมา แม้ว่าความร้อนจะเป็นสิ่งที่คนไทยคุ้นเคยกันดี แต่ข้อมูลเหล่านี้ยืนยันได้อย่างชัดเจนว่า ความร้อนกำลังทวีความรุนแรงขึ้น และแนวโน้มในอนาคตจะยิ่งเพิ่มขึ้นอีกในอัตราที่เร็วขึ้นกว่าเดิม หากไม่เริ่มต้นปรับตัวตั้งแต่วันนี้ ดังนั้น หากจะตอบคำถามว่า "วันไหนและเดือนอะไรที่เมืองไทยร้อนที่สุด" คำตอบที่แน่นอนที่สุดในตอนนี้ก็คือ "ปลายเดือนเมษายน" ของทุกปี และหากเอ่ยถึง "จังหวัดที่ร้อนที่สุด" ก็คงหนีไม่พ้นชื่อของแม่ฮ่องสอน อุตรดิตถ์ และตาก ที่ยืนหนึ่งในสถิติความร้อนมาหลายปีต่อเนื่อง ในวันที่แสงแดดแรงจ้าและอากาศร้อนจนแทบหายใจไม่ออก ขอให้ทุกคนระลึกไว้เสมอว่า ความร้อนวันนี้ไม่ใช่แค่เรื่องธรรมชาติ แต่คือสัญญาณเตือน